پسرک لاغری که خشمگین به نظر میرسد، با لحنی تحکمآمیز به پدر بی بند و بارخود هشدار میدهد که مادرش را کتک نزند. زمانی که مرد با عصبانیت میپرسد چرا نباید این کار را بکند، پسرک با حالتی حق به جانب میگوید:«زیرا یک مرد حق کتک زدن یک زن را ندارد!» تماشاگران سینما در شهر ریودوژانیرو، پایتخت برزیل از شنیدن این جمله و جسارت پسربچه لذت میبرند. این صحنهای از فیلم «لولا: پسربرزیل» است. این فیلم در نگاه اول یک درام خانوادگی معمولی به نظر میرسد که مشابه آن در طول سال به تعداد زیادی روی پرده سینماهای برزیل میرود اما لولا: پسر برزیل یک تفاوت اساسی با فیلمهای مشابه دارد. این فیلم قصه زندگی لوئیز ایناسیولولا داسیلوا، سیاستمدار سرشناس برزیلی را تعریف میکند. قصه فیلم نگاهی اجمالی به شخصیت کاریزماتیک مردی دارد که به لطف خوش اخلاقی و مردمداریاش توانست رهبر پرقدرتترین اتحادیه کارگری کشور شود و به تدریج به مقام ریاست جمهوری کشور برسد.
لولا: پسر برزیل حدود یک ماه قبل روی پرده سینماهای برزیل رفت. این فیلم تلاش دارد قصه زندگی اولین رئیس جمهوری کشور که وابسته به طبقه کارگر بود را به شکلی شفاف به نمایش بگذارد. نمایش عمومی فیلم باعث خشم و عصبانیت جناح رقیب شده است؛ جناحی که بر اینباور است که این فیلم دوساعته نوعی مبارزه پیش هنگام برای انتخابات ریاستجمهوری پیشروی کشور است.
فیلم لولا:پسر برزیل با هزینهای 7میلیوندلاری ساخته شده و با این رقم تولید، لقب پرخرجترین محصول کل صنعت سینمای برزیل را گرفته است. این فیلم قصه زندگی مرد 64سالهای را به تصویر میکشد که زمانی یک کارگر ساده معدن بود و سپس تبدیل به رهبر اتحادیه کارگری شد و حالا در بین محبوبترین و موفقترین رهبران جهان قرار دارد. البته سیاستمدارانی هم پیدا میشوند که با این مورد آخر موافق نیستند و نسبت به محبوب بودن وی، با شک و تردید صحبت میکنند.
اقتصاد برزیل به دلیل بحران اقتصادی یک سال و نیم اخیر جهانی به شدت تحت تاثیر قرار نگرفت و این بحران نتوانست لطمات زیادی به اقتصاد آن بزند. این نکته کمک کرد تا لولا بتواند به حیات سیاسی خود ادامه دهد و تورم موجود در داخل کشور را کنترل کند. تحلیلهای اقتصادی میگوید که رقم تورم از سال2002 (که او برای چهارمین بار تلاش کرد تا رئیسجمهوری شود و در این کار هم با موفقیت روبهرو شد) به این سو، افزایش پیدا نکرده و این مثل یک برگ برنده در دستهای لولا ست. تهیهکنندگان لولا:پسر برزیل آن را در زمان خوبی به نمایش عمومی گذاشتهاند.
فیلم در شرایطی روی پرده سینماها رفت که برزیل موفق شد امتیاز برگزاری بازیهای المپیک 2016 در شهر ریودوژانیرو را از آن خود کند. لولا تلاش زیادی کرد تا میزبانی این بازیها را برای برزیل بگیرد و این نکته برای کسانی که به تماشای فیلم لولا:پسربرزیل میروند، نکته مهمی است. تحلیلگران از عشق و علاقه مفرط اهالی برزیل به فوتبال صحبت میکنند؛ کشوری که بازیکنانی مثل پله را به دنیای ورزش هدیه کرده است. تماشاگران سینما هم مثل بقیه مردم برزیل، این موفقیت ورزشی را نشانهای از ظهور برزیل به عنوان یک قدرت جهانی (پس از چند دهه عقبماندگی و تلاش برای پیشرفت و توسعه) میدانند.
اما منتقدان سیاسی نسبت به زمان نمایش عمومی لولا:پسر برزیل معترض هستند. انتخابات پیش روی کشور در ماه اکتبر برگزار میشود و آنها این فیلم را نوعی تبلیغات سیاسی و انتخاباتی میدانند که در خدمت انتخابات ماه اکتبر است. فیلم تصویری غمخوارانه از سالهای اول زندگی لولا ارائه میدهد و میتواند تاثیر زیادی روی تماشاگران خود که نیروهای اصلی شرکت کننده در انتخابات پیشرو هستند بگذارد. به همین دلیل است که منتقدان سیاسی عقیده دارند نمایش عمومی فیلم با انگیزههای سیاسی بوده است و نه چیز دیگر. یکی از سیاستمداران مخالف لولا، فیلم را به عنوان یک کار تلویزیونی انتخاباتی مورد نکوهش قرارداده و میگوید که هدف سازندگانش این است که شانس انتخاباتی کاندیداتوری ریاست جمهوری لولا را بالا ببرند. طبق قانون اساسی کشور برزیل، لولا برای سومینبار پیدرپی نمیتواند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند.
لولا: پسر برزیل توسط 18شرکت فیلمسازی و غیرهنری تهیه شده است. سرمایهگذاران فیلم طیف وسیعی از مشاغل گوناگون هستند که از فروشندگان و سازندگان ماشینهای سواری تا شرکتهای صنعتی را در بر میگیرد. بسیاری از این شرکتها قراردادهای کاری با دولت لولا دارند. همین نکته باعث شده تا گروه مقابل روی آن انگشت بگذارد و از آن به عنوان یک مدرک و گواه برای تبلیغات و پروپاگاندای نادرست و غیرموجه سیاسی طرفداران لولا اسم ببرد. اما آیا واقعا لولا:پسر برزیل را باید فیلمی تبلیغاتی نامگذاری کرد؟ رونالدو سایادو، رهبر حزب دمکراتاس که مخالف سیاستهای لولاست، در سخنرانی خود در مجلس کشور گفت که نحوه تولید لولا:پسر برزیل حکایت از آن میکند که سرمایههای ملی و عمومی در خدمت تبلیغات برای این فیلم و مطرح کردن لولا قبل از انتخابات ماه اکتبر قرارگرفتهاند.
به گفته او«به نظرم خیلی خوب و جالب خواهد بود که پس از آنکه زندگی سیاسی این فرد به پایان رسید، فیلمی درباره او ساخته شود. اما تلاش برای ساختن فیلمی که قبل از برگزاری انتخابات از وی یک افسانه میسازد، یقینا میتواند تاثیر زیادی بر مراحل انتخابات بگذارد.» این سیاستمدار از دولت خواسته که جزئیات مربوط به قراردادهایی که برای این فیلم بسته شده را به صورت رسمی اعلام کند. در عین حال، وی تولید فیلم و نمایش عمومی آن را نیز اقدامی تند علیه قانون انتخابات برزیل میداند. این در حالی است که افراد نزدیک به لولا میگویند او نقشی در تولید این فیلم نداشته و وی وقت و فرصتی برای اینگونه کارها ندارد.
فابیو بارهتو، کارگردان فیلم ماه دسامبر در گفتوگویی با روزنامه پرتیراژ محلی استادو دسائو پائولو، روی این نکته اصرار کرد که سرمایهگذاران فیلم فقط با هدف و انگیزه مالی(و کسب سود) در امر تولید آن مشارکت کردهاند. به همین دلیل، وی از لحن تندو تیز انتقادهایی که متوجه فیلم شده، شوکه شده است. او در این مصاحبه میگوید:«خود لولا نمیتواند از موفقیتی که این فیلم کسب میکند، چیزی به دست بیاورد. این ما هستیم که احتمالا با ساختن یک فیلم محبوب میتوانیم شهرت کسب کنیم.» بارهتو جوانترین فرزند یک تهیهکننده قدیمی سینماست که شهرت زیادی در برزیل دارد. نکتهای که در ارتباط با این فیلمساز وجود دارد و سخت مورد توجه رسانههای گروهی قرارگرفته نه فیلم او که خود اوست!
فابیو بارهتو مدت کوتاهی پس از مصاحبه ماه دسامبر خود، در یک حادثه تصادف اتومبیل به سختی مجروح شد و هنوز هم در بیمارستان و در حالت کماست. به این ترتیب، او فعلا نمیتواند از نزدیک شاهد موفقیت احتمالی مالی و انتقادی فیلمش باشد. بحث و جنجال پیرامون لولا:پسر برزیل در شرایطی ادامه دارد که کمی آنسوتر کمیسیون فیلم برزیل با کسب یک سرمایه 10میلیوندلاری، کار سرمایهگذاری روی محصولات غیرمتعارف سینمای این کشور را آغاز میکند. این کمیسیون که به تازگی تاسیس شده، قصد دارد فیلمهایی را با هزینههای تولید 5/1 تا2میلیون دلاری شروع کند.
اولین فیلمی که با حمایت این مرکز ساخته میشود «ریو، دوستت دارم» نام دارد. موسسان کمیسیون فیلم برزیل گروهی از دستاندرکاران و فعالان قدیمی صنعت سینمای برزیلی هستند. رسانههای گروهی داخلی مینویسند که از ماه مارس گذشته تا به حال3 استودیوی فیلمسازی در پایتخت فعالیت سینمایی خود را شروع کرده و قرار است در هماهنگی کامل با کمیسیون فیلم برزیل، به تولید محصولات جدید سینمایی کمک کنند. برخی از شهرهای برزیل هم قصد دارند به پیروی از سیاست کشورهای اروپایی در شهرهای مهم آنها، روی فیلمهایی که در این شهرها تولید میشوند سرمایهگذاری کنند. در همین حال، اداره توریسم برزیل هم همچنان در حال تبلیغ روی لوکیشنهای جذاب و طبیعی نقاط مختلف کشور برای حضور گروههای مختلف فیلمسازی است.
صنعت سینمای هند به تازگی این لوکیشنها را کشف کرده و این روزها چند فیلم هندی جدید قرار است بخشی از صحنههای خود را در این کشور فیلمبرداری کنند. در همین حال، یکی از تهیهکنندگان مطرح و بزرگ برزیلی که در کارنامهاش تعدادی فیلم پرفروش و موفق دارد، اعلام کرده که درصدد است تا در سال جاری میلادی 5فیلم سینمایی را تهیه و تولید کند. بافا برتیز که از او به عنوان یکی از مهرههای اصلی سینمای معاصر برزیل اسم میبرند، کلید اولین فیلم از این رشته فیلمها را تا یک ماه دیگر میزند. گفته میشود چند شرکت کوچک فیلمسازی در تولید این فیلم با شرکت توتال فیلمز – که متعلق به برتیز است- همکاری خواهند داشت.
سال 2009 قسمت دوم «اگر من به جای تو بودم» این شرکت، تبدیل به یکی از موفقترین فیلمهای سینمایی در جدول گیشه نمایش شد. استقبال بالای تماشاگران از فیلم،آن را به پرفروشترین فیلم 25سال اخیر سینمای برزیل تبدیل کرد. این فیلم کمدی را داتیل نیهلو کارگردانی کرد و قرار است قسمت سوم آن هم جلوی دوربین برود. اولین محصول جدید توتال فیلمز در سال جدید میلادی «خانه ما» نام دارد که کمپانی فوکس پخش بینالمللی آن را به عهده گرفته است. این فیلم برای نمایش عمومی در ماه سپتامبر آماده میشود. تهیهکنندگان فیلم از آن به عنوان یک پروژه برجسته و مهم اسم میبرند. فیلمنامه این فیلم برگرفته از قصه کتاب پرخوانندهای به همین نام است که توسط چیکو خاویر نوشته شده است. خاویر یکی از موفقترین نویسندگان معاصر برزیل است که سال 2002 درگذشت.
مدیریت فیلمبرداری فیلم را اولی استایگر به عهده دارد که چند سال قبل فیلم هالیوودی «پس فردا» را (که متعلق به ژانر سینمای فاجعه است) فیلمبرداری کرد. جلوههای ویژه فیلم هم توسط کسانی انجام میشود که قبل از این روی فیلم پرفروش و کمیک استریپی «نگهبانان» کار کردهاند. علت بهرهگیری از هنرمندان سرشناس برای تولید خانه ما این بوده که قرار است در کنار پخش داخلی، پخش وسیع بینالمللی هم داشته باشد. برتیز میگوید:«ما در برزیل هنرمندان خیلی خوبی داریم که میتوانند فیلمهای ارزندهای را تولید کنند. این فیلمها قابلیت رقابت با محصولات خارجی را دارند. به همین منظور سیاست جدید شرکت فیلمسازی من تولید محصولاتی است که مخاطب بینالمللی هم داشته باشد.
خانهما تقریبا اولین قدم برای حرکت در این جهت است.» این تهیه کننده قصد دارد بقیه فیلمهای جدید شرکت فیلمسازی خود را نیز به همین سبک و سیاق تهیه کند. «صحبت با مردگان» فیلم جدید دیگر او هم فیلمی معناگرا با بارمذهبی و فرهنگی بالاست. این فیلم براساس قصه کتابی از باربارا وانیزبرگ ساخته میشود. «کاساگرانده» سومین فیلم توتال فیلمز یک کار کمدی است که فیلمنامه آن در کارگاه فیلمنامه نویسی جشنواره ساندنس نوشته شده و توسط فیلیپ باربوسا کارگردانی خواهد شد. کمدی دیگر این شرکت به نام «دافه» به صورت محصول مشترک با یک کشور دیگر آمریکای جنوبی تولید میشود. «ودزس» پنجمین فیلم سال 2010 شرکت توتال فیلمز، یک درام اجتماعی است که فیلمنامه آن را یک تیم سهنفره خارجی نوشتهاند.
رویترز